Baska bir ticaret mumkun mu ?

Baska bir ticaret mumkun mu ? Adil ticaret nedir ?

Ticaretin adili mi olurmus diye dusunenlerdeseniz ben de yakin zamana kadar sizlerden biriydim.Giderek bu konuda daha çok haber duymamdan ve « Alterblogalisation’da gormek istedikleriniz » anketinde adil ticaretin –ilk zamanlarda- on siralarda olmasindan cesaret alarak aslinda dogru durust bilgi sahibi olmadigim bu konuyu kurcalamak istedim. Adil ticaret diyaloga, saygiya, seffafliga dayali ticari bir isbirligi. Amaci uluslararasi ticareti daha hakaniyetli kilmak. Ozellikle Guney yarimkurede yasayan kuçuk ureticilerin ve çalisanlarin haklarini koruyarak surdurulebilir kalkinmaya katkida bulunmak. Adil ticaretin uç onemli bouyutu var. Ekonomik : Kuzey yarimkure ile Guney yarimkure arasinda daha esitlikçi bir ticareti ongormesi. Egitici: Tuketiciyi uluslararasi ticaret ve ureticilerin yasam kosullari hakkinda bilgilendirmesi. Siyasi: Ekonomik ve siyasi sorumlulara uluslararasi ticarette duzenlemelere ve iyilestirmelere giidilmesi konusunda çagri yapmasi.
Adil ticaretin baslangici 1940’li yillarda Amerika merkezli “Ten Thousand Villages ve SERRV” adli iki alternatif ticaret orgutunun girisimine dayaniyor. Ucuncu dunya ulkelerindeki toplumlarla dayanismak için – biraz da hristiyan hayirseverlik ogretisi etkisinde- bu toplumlarin zanaatkarlarininin urunlerinin Amerika’ya getirilip satilmasi ile baslamis. 1964 yilinda Avrupa’da Oxfam onculugunde “Uçuncu dunya magazalari” açilmis.1968 yilinda Birlesmis Milletler’in ticaret ve kalkinma uzerine New Delhi’de duzenledigi konferansin katilimcilarindan birinin ortaya attigi “ Trade, not aid”- “Yardim degil ticaret” slogani bu alandaki inisiyatiflerin artmasina yol açmis. Fairtrade Labelling Organization’un rakamlarina gore dunyada 40 ulkeden 800 bin uretici adil ticaret ile geçimini sagliyor.

Somut olarak adil ticaret nasil gerçeklesiyor.?Diyelim ki Filistin’de kuçuk bir sarap ureticisi ya da Peru’da bir seker ureticisi var. Yerel pazarlarda urunlerini sataiyorlar ya da varolan piyasa sartlarinda uretim ve satis yapmak hayatlarini idame ettirmeye yetmiyor. Adil ticaret orgutleri (asagida bir kaç adres bulabilirsiniz) yerel uretici kooperatifleri veya dernekleri araciligiyla ureticilerle iletisime geçiyor. Eger ureticiler yerel kalkinmaya katkida bulunacaksa, ekonomik, sosyal ve çevresel dengeleri gozetiyorsa urunleri piyasa degerinin biraz uzerinde bir fiyata satin aliniyor ve dis pazarlara (Amerika, Kanada ve Avrupa’ya) sunuluyor. Boylece kuçuk uretici sabit bir gelire kavusuyor. Kendisinin ve ailesinin saglik, sosyal guvenlik ve egitim masraflarini karsilayabilir hale geliyor.Uretim surecinde cinsler arasi esitlik ,engellilerin katilimi ve hesaplarin seffafligina dikkat ediliyor.Goz onune alinan diger bir husus ise uretici ile tuketici arasindaki aracilarin mumkun oldugunca azaltilmasi.
Yukarida da belirttigim gibi adil ticaret Guney- Kuzey dogrultusunda yapiliyor, yani gelismis ulkelerin hali vakti yerinde tuketicisi ile geri kalmis ulkelerdeki zanaatkarlarin veya isçilerin urunleri adil bir sekilde bulusturuluyor. Dilegim guney-guney dogrultusunda da adil ticaretin gelismesi( Brezilya’da bazi deneyimler soz konusu) ve bu tarz ticaretin temel ilkelerinin her turlu ticari iliskiye uygulanmasi..

Aklinizda olsun 17 mayis Dunya Adil ticaret gunu…

Kaynaklar
http://www.fairtrade.net/
http://www.fairtradefederation.com
http://www.ifat.org/