Tayland, Macaristan, Turkiye

Macaristan'da yalanlar aciga cikiyor, Basbakan istifaya yanasmiyor. Tayland'da darbe oluyor, devlet televizyonunda kahramanlik sarkilari caliyor. Butun olanlar ne kadar tanidik degil mi? Birgun gazetesinde Ahmet Cakmak Tayland, Macaristan ve Turkiye'nin ekonomik verilerini karsilastirmis. Olan biteni daha iyi anlamak icin ipuclari asagida.

Macaristanda yaşam standartları Tayland ve Türkiye'nin hayli üzerinde. Nitekim İnsani Kalkınma Endeksi'ne (İKE) bakıldığında Macaristan bu endekste 35., Tayland 73. ve Türkiye 94. sırada. İKE'de bir diğer gösterge daha var. Burada da ülkenin kişi başına gelir sırasındaki yeri ile İKE sıralamasındaki yeri arasındaki fark gösteriliyor. Sözkonusu rakam Macaristan için +5. Bu Macaristan halkının yaşam standardının ekonomik gücünün biraz üzerinde tutulduğunu gösteriyor. Tayland ve Türkiye içinse tam tersi geçerli. Macaristan için +5 olan bu sayı Tayland için -7, Türkiye içinse -18. Bu Tayland'ın, özellikle de Türkiye'nin ekonomik gücünü halkının yaşam standartlarına yansıtmakta son derece başarısız olduğunu gösteriyor.
Nitekim Tayland ve Türkiye'nin gelir dağılımı son derece bozuk. Gelir dağılımını gösteren Gini Katsayısı ne kadar yüksekse o ülkenin gelir dağılımının o ölçüde bozuk olduğu anlaşılıyor. Bu sayı Macaristan için 24.4, Türkiye için 42, Tayland için ise 51. Bunu başka göstergeler de doğruluyor. Sözgelimi Tayland'da işverenlerin kârlarından ödedikleri vergi oranı görece çok düşük.
MACARİSTAN NEDEN ZOR DURUMDA?Macaristan'da gelir dağılımının görece düzgün ve yaşam standartlarının görece iyi oluşunun nedeni eski rejimden kaynaklanıyor. Nitekim Macaristan şimdilerde Neoliberalizme uyum reformları yapıyor. Çünkü AB Macaris-tanı bu reformlara zorluyor. Oysa en kritik göstergelerden biri olan ihracatta yüksek teknolojili ürünlerin payına bakıldığında Macar ekonomisinin durumu yine iyi gözüküyor. Bu rakam yüzde 29.
Sorun Macaristan'ın ihraç ettiği yüksek teknoloji ürünleri ile ithal ettiği yüksek teknoloji ürünleri arasında ikinciler lehine değer farkı olması. Çünkü eski rejim ülkeyi sanayi-leştirmişti ama bu, günümüzün kârlı ileri teknoloji alanlarında değildi. Dolayısıyla Macaristan cari açık verdi. Ülkenin cari açığının milli gelirine oranı yüzde ıo'a yakın. Bu taşınabilecek bir rakam değil. Bu oran Türkiye için yüzde 6 civarında. Her iki ülkenin de temel sorunu bu. Dış borçları da o yüzden yüksek. Macaristan'ın ihracatının kısa vadeli borçlarını karşılama oranı yüzde 18. Tayland'ın ise sadece yüzde 10. Üç ülke arasında bu açıdan en kötü durumdaki ülke açık ara ile Türkiye: yüzde 34.
Tayland'ın ihracatında yüksek teknoloji ürünlerinin payı yüzde 30. Nitekim ülkenin cari açık derdi yok. Tayland iyi giden bir ekonomi. Sorunu gelir dağılımının çok kötü olması. Türkiye'nin sorunu ise hem gelir dağılımının bozuk olması hem de dış ticaret dengesinin bozuk olması. Macaristan ise halkının görece yüksek yaşam standartlarını taşıyamı-yor. Bunun için teknolojisinin kabuk değiştirmesi gerekiyor.
Macaristan'da yaşam standartlarının görece yüksek olduğunu yoksulluk oranlarına baktığımızda da görüyoruz. Bu ülkede yoksulluk sınırının altında yaşayanların oranı yüzde ıo'un altında. Tayland aynı rakamın kendisi için de yüzde 10 olduğunu iddia ediyor ama burada büyük bir çarpıtma var. Çünkü kişi başına gelir Tayland ve Türkiye'de birbirine çok yakın. Gelir dağılımı Tayland'da daha bozuk ve yoksulluk sınırının altında yaşayanların oranı Türkiye'de yüzde 20 iken Tayland'da yüzde 10. Uzmanlar bunun imkânsız olduğunu, yoksulluk sınırının altında yaşayanların oranının Türkiye için yüzde 20'den, Tayland için ise yüzde ıo'dan çok daha fazla olduğunu söylüyorlar.