Yaşayan Organizmalar Patentlenemez

y

Yaşayan Organizmaların patentlenmesi hakkında yurttaşların küresel deklarasyon taslağı

Biz dünya vatandaşları, bu yazıda tüm toplumun geleceğini iligilendiren ve bu yüzden sadece patent ofisleri ve onların müşteri firmaları tarafından değerlendirilemeyecek bir soruna değiniyoruz.

a) Suni Genetik Konstrüksyonun önceden varolan doğal genlerin basit bileşimiyle sınırlı kalsa da keşif olarak degerlendirilebileceğini dikkate alırsak
b) Patent aracılığıyla ele edilmiş fikri mülkiyetin, yaratıcısını keşfinin özerk ve kontrol edilemez bir biçimde kopyalanmasından koruduğunu düşünürsek
c) Her yaşayan hücre Veri Tabanı içeren ( VT, DNA sekansı tarafından taşınan genetik kod) doğal bir Bilgi İşleme Sürecine indirgenebilieceğni, bu Veri Tabanı üzerinde çeviri, iletişim ve uzun süren bir evrim sonucu ortaya çıkan yapılandırma süreçlerin işlediğini ve onlarsız Veri Tabanının geçersiz olacağını dıkkate alırsak
d) Diğer açılardan her yaşayan canlı hücrenin değişen,gelişen ve bu yüzden büyük ölçüde önceden bilinemez bir çevrenin bir çok etmenine uyum sağlayarak bağımsız olarak üreyebilme ve genetik kodunu değiştirebilme yetisiyle donatıldığını düşünürsek

DİYORUZ Kİ

e) Hem SGK’nın hem “genetik Veri Tabanına” eklenmesine olanak sağlayan teknolojinin keşfiyle ilişkilendirilen fikri mülkiyet [c.] işleme süreçlerine veya özel olarak yaratıcı tarafından sahip olunmayan önceden varolan VT genlerine uygulanamaz. Bu nedenle SGK’nın çok küçük bir oranı temsil ettiği bütün Veri Tabanı üzerindeki bağımsız işleme süreçleri patent çerçevesinde - ne molekülün, ne ev sahibi hücrenin ne de bu hücrelerden oluşmuş yaşayan organizmaların bir parçası olarak – değerlendirilemez.
f) Daha geniş bir perspektiften bakıldığında fikri mülkiyet kavramı SGK’lara uygun değildir çünkü SGK’nın yaratıcısının bilgisi dahilinde olmadan içeride evsahibi organizmalar, (hücre bölünmesi) diğer organizmalar ile ortaklık aracılığıyla (türemek) diğer organizmalara yayılması (yatay genetik taşıma) gibi çeşitli doğal mekanizmaları izleyerek yeniden üretilmeyeceğine veya değiştirilmeyeceğine dair hiçbir garanti verilmemiştir.
Yaşayan türlerin patenti
g. Hiçbir yaşayan organizmanın fikir sahibine atfedilecek bir fikri yorumlamadan kaynaklanmadığını düşünürsek
DİYORUZ Kİ
h. Kimse yaşayan bir organizmanın özel fikri mülkiyetini talep edemez.
i. Genetik bir kodun suni değişimi evsahibi organizmanın patentlenmesine olanak sağlamaz. [e.,f.]
Bu kısıtlamaların sonuçları

j. Bir patent, finansal yatırımları teşvik etmesinin yanında ayrıca sonradan keşfin kullanıcıları ya da müşterileri tarafından desteklenen fazla maaliyetler -telif hakkı- üretir
k. Patentlerden etkin faydalanılması, yaşayan organizmaları ilgilendiren sağlık ve çevre değerlendirme süreçlerinin süresiyle uygun olmayan bir hızda yatırım geribildirimi gerektirir.
l. Brövelerin alınması araştırma çabalarını endüstri potansiyeliyle birlikte çalışmaya yönlendiriyor ve bu da temel araştırmalardan ziyade kısa donem uygulamaları teşvik ediyor.
m. Patentlemenin, keşfin açıklanmasını içermesine rağmen kopyalanmasına ve muhtemel iyileştirmelere izin verecek bütün detaylar verilmiyor.
Son olarak diyoruz kİ

n. Yaşayan formlar üzerindeki patentlerin sahasını kısıtlamak temel ve uygulamalı araştırmalar arasındaki dengeyi oturtur ve de değişik inceleme yollarına desteğin adil dağılımını – örneğin Agronomide Mikrobiyolojiye ağırlık vermeden- sağlar.
o. Genetik ve Agronomideki araştırma, araştırmacılar arasındaki açık diyalogtan,bilgi paylaşımından ve biyoloji ve teknik kaynaklara ücretsiz ulaşımından kaynaklanan dinamizmi yeniden kazanmalıdır.
p. Temel kamusal araştırmalara dayanan bazı Mikrobiyoloji araştırmaları ucuz fiyatıyla herkesin ulaşabileceği yeni tıbbi ilaçları tasarlayabilir.
q. Sağlık ve salgın hastalıklara dair bilim (epidomoloji) araştırmaları ekonomik ve finansal konulardan bağımsız olarak yürütülebilir.
referanslar ve ek bİlgİler

Ceballos, L., Kastler, G. « OGM, Sécurité, santé : Ce que la science révèle et qu’on ne nous dit pas », Eds Nature & Progrès, 2004
Brac de la Perrière, R. A., Briand-Bouthiaux A. « Du brevet sur les OGM à la privatisation du vivant », Société Civile contre OGM – arguments pour ouvrir un débat public, Eds Yves Michel, 2004, pp 63-94.
Global Declaration from the 7th international grassroots gathering on Biodevastation, St Louis, Missouri, USA, May 16-18, 2003 (http://www.biodev.org/ )
Partners in the Biomed-II Project “Basic Ethical Principles in Bioethics and Biolaw: The Barcelona Declaration, Policy Proposals to the European Commission, Nov 1998.
Egziabher T. B. G. “patenting life is owning life”, http://www.twnside.org.sg/title/egz1-cn.htm
“Treaty to Share the Genetic Commons”, Porto Allègre, February 2002.
(http://www.ukabc.org/genetic_commons_treaty.htm )


Çeviren Barış Gençer Baykan